Morihei Ueshiba (1883 – 1969)

De grondlegger van Aikido is Morihei Ueshiba. Hij wordt geboren op 14 december 1883 in Tanabe, in het Wakayama district in Japan. Morihei is in zijn jeugd erg zwak en vaak ziek. Hij verblijft daarom vaak thuis en luistert dan graag naar verhalen over Boeddhistische en Shintoﳴische (Japanse natuurgodsdienst) rituelen en mystiek. Zijn vader moedigt de jonge Morihei aan om sumo-worstelen (Japans worstelen) te leren en te gaan zwemmen. Morihei wordt hierdoor sterker. Als zijn vader tijdens een overval en in elkaar wordt geslagen realiseert hij zich de noodzaak van kracht.

School vindt Morihei vervelend, hij kan zijn energie niet kwijt en uiteindelijk verlaat hij de school. Morhihei Ueshiba heeft na het verlaten van de school verschillende banen gehad en zelfs een eigen zaak in Tokyo. Het was allemaal zonder succes. Op dat moment realiseert Morihei dat hij affiniteit heeft met krijgskunsten. Hij geniet van zijn studie jiu-jitsu en zwaardvechten. Maar door Beri-Beri moet hij terug naar zijn ouderlijk huis. In 1902 trouwt hij met Itogawa Hatsu en wordt in 1903 opgeroepen om in het leger te dienen. De officieren zijn zo onder de indruk van zijn vaardigheden, dat zij hem aanbevelen voor de militaire academie. Om verschillende redenen kiest Morihei niet voor een carriؘ in het leger maar besluit zich verder te bekwamen in budo (krijgskunsten). Zijn vader bouwt voor hem een dojo op zijn stuk land en nodigt Takaki Kiyoichi, een jiu-jutsuleraar uit om Morihei daar les te geven. Morihei Ueshiba traint hard en ontwikkelde zijn vaardigheden verder.

In het voorjaar van 1912 verhuist Morihei met zijn familie naar Hokkaido waar zij een nederzetting stichtten. Daar ontmmoet hij In 1915 Sokaku Takeda, een grootmeester in het Daito Ryu Aiki-jitsu. Deze vorm van jiu-jitsu is een van de belangrijkste peilers in de ontwikkeling van het aikido zoals wij dat kennen. Na slechts een maand bouwt Morihei Ueshiba voor Takeda een dojo. Morihei nodigt Takeda uit om bij hem te komen wonen en les te geven. In 1919 word Morihei’s vader ernstig ziek. Morihei verkoopt zijn land, schenkt Takeda de dojo en gaat op reis om zijn zieke vader te bezoeken.

Tijdens de reis naar zijn ouderlijk huis stopt Morihei in Ayabe, zetel van de Omoto-kyo (een afgeleide van het Shintoﳭe). Hier ontmoet hij Onisaburo Deguchi, leider van de groep en pacifist. Morihei verblijft 4 dagen in Ayabe. Als hij bij zijn ouderlijk huis arriveert, is zijn vader al overleden. Morihei besluit zijn erfenis te verkopen en reist terug naar Ayabe. Hij zal daar uiteindelijk 8 jaar blijven. Zowel zijn studie in Omoto-kyo als zijn leraar Onisaburo Deguchi hebben het leven van Morihei Ueshiba enorm beinvloed. Eens heeft Morihei Ueshiba gezegd dat Sokaku Takeda zijn ogen voor de essentie van budo heeft geopend, maar de verlichting kwam van Omoto-kyo. Rond 1925 heeft Morihei, in zijn vroege veertiger jaren, enkele spirituele ervaringen gehad. Hij realiseert zich door deze ervaringen dat de werkelijke essentie van Budo liefde voor alle wezens is. In 1927 verlaat Morihei op aandringen van Onisaburo, de Omoto-kyo en vertrekt naar Tokyo om daar een dojo te bouwen.

In 1931 opent Morihei in Tokyo de Kobukan dojo. Hier is het hoofdkwartier van aikido gevestigd (nu is deze dojo bekend als de Hombu dojo). In de 10 jaren die hierop volgen wordt Morihei’s faam bekender, mede door zijn zoon Kisshomaru. In 1942 vertrekt Morihei naar het platteland en bouwt in het dorp Iwama een nieuwe dojo en de Aiki-tempel. Iwama wordt als de geboorteplaats van het hedendaagse aikido beschouwd. Van 1942 tot 1952 consolideert Morihei de aikidotechnieken en werkt hij de aikido filosofie verder uit.

Na de tweede wereldoorlog groeit het aantal leerlingen in de Kobukan dojo gestaag onder leiding van Kisshomaru Ueshiba. Maar ook de vaardigheden van Morihei Ueshiba, inmiddels ‘O-Sensei’ (grote leraar) genoemd, worden steeds meer geroemd. Tot aan zijn dood blijft Morihei zijn ‘Weg’ verfijnen en verbeteren. In het begin van het voorjaar in 1969 wordt Morihei Ueshiba ziek. Op 15 april 1969 word zijn toestand kritiek en tijdens het afscheid nemen van hun leraar krijgen de leerlingen hun laatste instructie: “Aikido is voor de hele wereld. Train niet om egoistische redenen, maar voor iedereen, waar ook ter wereld”. In de vroege ochtend van 26 april 1969 overlijd Morihei Ueshiba. Ieder jaar op deze datum wordt bij de Aiki-tempel een herdenkingsdienst gehouden.