Wat is een hakama en wie dragen dat?

De hakama (Japanse broekrok) is een traditioneel kledingstuk dat werd gedragen door de samurai (Japanse krijger) om de benen te beschermen tijdens het paardrijden. Oorspronkelijk was dit kledingstuk van leer, maar vanwege de schaarste van leer in het feodale Japan is dit vervangen door een zware stof. Na verloop van tijd is de hakama een standaard kledingstuk van de samurai geworden, dat dagelijks gedragen werdt. Bij een bezoek aan de keizer of shogun (militair leider van Japan) moest men verplicht een extra lange hakama dragen die om de benen van de bezoekende samurai werden gewikkeld. Op deze manier werd het bijna onmogelijk om zich staand te verplaatsen. Hier is het shikko (kniewandelen) uit ontstaan.

Er zitten zeven plooien in de hakama, die voor de zeven deugden van de samurai staan:

• Welwillendheid;
• Beleefdheid;
• Waardigheid;
• Loyaliteit;
• Rechtvaardigheid;
• Moed;
• Eer.

Er wordt vaak beweerd dat de hakama bedoeld is om de stand van de voeten te verbergen. Dit is echter niet correct. Als een samurai zijn hakama optrekt en vastzet in de taille betekent dit dat hij klaar is voor de strijd. Dit geeft hem ook meer bewegingsvrijheid.

Aikido is geen sport maar een krijgskunst, daarom dragen aikidoka’s een hakama. Voor de tweede wereldoorlog moest men tijdens de lessen van Morihei Ueshiba in vol tenue verschijnen, dus met hakama. Zonder dit kledingstuk staat men namelijk in zijn ondergoed.

Een hakama is, ook nu nog, een duur kledingstuk. Na de tweede wereldoorlog hadden de mensen in Japan weinig geld. Om te kunnen blijven trainen hebben de leerlingen van O-sensei toestemming gevraagd om tot aan de eerste Dan zonder hakama te mogen trainen. Hieruit is in het westen het idee ontstaan dat alleen personen met een Dan-graad een hakama mogen dragen.

Volgens het traditionele Aikido is het dus de bedoeling dat je in compleet tenue traint (met hakama). Wel is het zo dat iemand die net begint met Aikido niet perse een hakama aan hoeft te schaffen. Dit gezien het feit dat een hakama nog steeds duur is in aanschaf en iemand die net begint met aikido niet gelijk weet of hij/zij hier zijn/haar “hele leven” mee door wil gaan.